Geen aanslag naast een conserverende aanslag

Indien in het kader van een bedrijfsopvolging een conserverende aanslag schenkingsrecht is opgelegd, kan niet ook nog een gewone aanslag schenkingsrecht worden opgelegd.

Het ging in dit geval om een aanslag schenkingsrecht ter vervanging van een aanslag overdrachtsbelasting voor geschonken onroerend goed. Een agrariër exploiteerde met zijn ouders een agrarisch bedrijf in de vorm van een maatschap. De maatschap wordt in 2006 ontbonden. Daarbij zijn de bezittingen van de maatschap en de zaken die behoorden tot het buitenvennootschappelijk ondernemingsvermogen van de ouders toebedeeld aan de agrariër. Uit de akte van ontbinding blijkt dat de agrariër als bedrijfsopvolger de agrarische onderneming voor een lagere waarde dan de verkeerswaarde heeft overgenomen.

Het woonhuis, dat tot het buitenvennootschappelijk ondernemingsvermogen van de ouders behoorde, wordt aan de agrariër geschonken. In de akte van levering wordt een beroep gedaan op de vrijstelling voor overdrachtsbelasting in verband met schenking. Door deze vrijstelling wordt voorkomen dat zowel schenkingsrecht als overdrachtsbelasting wordt geheven. De agrariër doet aangifte voor het recht van schenking waarbij wordt verzocht om toepassing van de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten in de Successiewet.

De inspecteur berekent het verschuldigde recht van schenking op € 148.517. Voor dit bedrag legt de inspecteur een conserverende aanslag op. Daarnaast legt de inspecteur een aanslag schenkingsrecht op in verband met de schenking van de woning.

De agrariër is het daar niet mee eens en stapt naar de rechter. Beide partijen zijn het er over eens dat de volledige waarde van de verkrijging, inclusief de woning, als te conserveren waarde kan worden aangemerkt. De rechtbank, en ook Hof Arnhem, vindt dat de wet geen ruimte biedt om nog een aanslag op te leggen. Dit wordt niet anders als daardoor het systeem van de wet wordt doorbroken, namelijk dat in geval van schenking van een onroerende zaak ten minste een bedrag aan schenkingsrecht wordt geheven dat gelijk is aan de overdrachtsbelasting die door de toepassing van de vrijstelling niet wordt geheven.

Volgens het hof heeft de inspecteur zich correct beroepen op de bedoeling van de wetgever. Het hof ziet echter niet in dat de wetgever de bedoeling had om deze regeling ook van toepassing te laten zijn op de bedrijfsopvolgingsregeling. Deze regeling is immers bedoeld om bedrijfsopvolging niet te bemoeilijken. De aanslag schenkingsrecht wordt vernietigd.

NB. Per 1 januari 2010 is de vrijstelling van overdrachtsbelasting in geval van schenking vervallen. Bovenstaande uitspraak is met name van belang voor situaties van voor die datum. Bron: Hof Arnhem 30-08-2011